Trang thơ Thái Can

Cảnh đoạn trường      

Anh nhớ năm xưa trong yến diên
Họp mặt ba kì, trăm sinh viên
Rót chén rượu nồng cùng vui chơi
Trước khi chia tay người mỗi nơi
Điểm vui yến tiệc bọn ca nhi
Ba bảy mai kia đương vừa thì
Hoa khôi hôm ấy là em đó
Liếc mắt đưa tình đá cũng mê
Hôm nay nức nở sầu ảm đạm
Kể lại đời em nghe thê thảm
Không quê, không quán, không mẹ cha
Như cánh bèo trôi không chỗ bám
Em phải dấn thân vào hồng lâu
Lụy từ nô bộc đến công hầu
Rồi lại giạt trôi trường khiêu vũ
Hết lòng chiều khách lại chiều chủ
Liễu bồ sức vóc được bao nhiêu
Dạn gió dày sương thực đến điều
May thay em gặp khách phiêu lưu
Cảm thấy tình em thảm đạm nhiều
Nhặt cánh hoa tàn rơi dưới đất
Chung tình trong một mối thương yêu
Khách nhớ quê xa trở gót về
Đêm trường nhớ khách dạ đê mê
Cảm thấy đời em buồn quạnh quẽ
Ngoài đường sương lạnh bước ra đi
Ra đi gió lạnh tạt ngang mình
Nghĩ đến đời em, em khiếp kinh
Khiếp kinh vì đời như vực thẳm
Xui em trụy lạc, hỡi trời xanh!
Nếu cũng như ai có mẹ cha
Buồng xuân rủ gấm với phong là
Thời em ngày tháng cùng vui sướng
Hớn hở nô đùa với cỏ hoa
Rồi ngày đào lý nở nhành bông
Em cũng như ai được tấm chồng
Quyền cả chức cao trong xã hội
Êm đềm chia ngọt sẻ bùi chung
Than ôi! em có được như người
Hoa tạ – lìa cành trước gió rơi
Lăn lóc cát lầm hoen cánh ngọc
Đem thân làm thú vạn muôn người
*
Lững thững em đi bên vệ đường
Âm thầm buồn bã, gió cùng sương
Ướt cả áo xiêm, em chẳng biết
Lòng em mang nặng dấu đau thương
Chán nản quay đầu lại em nhìn
Cuộc đời quá khứ tựa đêm đen
Tương lai bước tới chân chồn mỏi
Một bước đau lòng, một bước thêm
Lầu các, kìa ai vợ với chồng
Êm đềm trong giấc phụng loan chung
Riêng em lững thững bên hè vắng
Khóc mãi, mắt em úa đỏ hồng
Ôi thôi! Em chỉ quyết quyên sinh
Quyết bỏ trần gian, bỏ ái tình
Trong một gian buồng thuê buổi tối
Đau lòng, em uống thuốc quyên sinh
Khinh thay! những gái tiếng con nhà
Vì tính buông tuồng phải trụy sa
Vào chỗ bùn lầy nghề kĩ nữ
Nhưng em nào phải muốn giăng hoa
Giời hỡi đất này! hãy chứng minh
Vì chưng xã hội quá bất bình
Thân em thật đã bùn than lấm
Lòng quyết, em còn giữ tiết trinh
Mang tấm lòng đau xuống suối vàng
Ai người nhân thế chạnh lòng thương
Ai người biết được em đau khổ
Đêm lạnh… than ôi! cảnh đoạn trường.
Cõi đời dần tối, giấc âm thầm
Hình ảnh ngàn xưa cũng xóa dần
Sau rốt cảm nghe như mẹ ẵm
Vào lời ân ái khách xa xăm
Sáng sớm người ta vào buồng ngủ
Thất đảm kinh hồn người ta rú
Vội vàng đưa em đến nhà thương
Để em lạnh lẽo nằm trên giường
Hồi lâu thuốc thang em tỉnh dậy
Mở mắt, lạ lùng, nhìn thế gian
Bất giác hai hàng lệ em tràn
Chung quanh em, những người săn sóc
Gạn ghẽ dò la hết cỗi gốc
Em chỉ nói rằng: “Đời em buồn”
Rồi em nức nở lệ sầu tuôn.
*
Anh cũng như em, chán cõi đời
Nhưng mà quả quyết, sống mà chơi
Đời càng bạc bẽo cùng mình lắm
Mình cũng yên vui, cũng nói cười!
Cười đời bạc bẽo khinh thế gian
Cho biết rằng ta chẳng phải hèn
Ta sống vì chưng ta quả quyết
Đạp bằng muôn vạn nỗi gian nan
Đứng dậy em ơi! sống cõi đời
Đời dầu khổ nhục đến mười mươi
Em về điểm phấn tô son lại
Ngạo với nhân gian một nụ cười
Ngày mai ở mãi chốn chân trời
Trong cảnh gia đình ấm áp vui
Một phút trầm ngâm anh sẽ khấn
Cho em trở lại được tươi cười.