Bạn có là một trái bom nổ chậm không?
Are you a Ticking Bomb?

Laura Yorke - Thiên Thanh phỏng dịch

Mỗi năm có hơn 850,000 người Mỹ bị bệnh tim mạch, đột quỵ mà đối với phân nửa số đó, cái dấu hiệu đầu tiên là "chết".

Ngay đến cả cựu Tổng Thống Bill Clinton, người đã từng được chữa trị và coi sóc bởi những bác sĩ giỏi nhất nước Mỹ khi ông trong Toà Bạch Ốc 8 năm, ấy thế mà ông ta cũng không ngờ bị bệnh tim. Thì thử hỏi người dân thường như chúng ta thì làm sao biết được.

Muốn tìm ra bệnh tim rất khó khăn vì mỗi cơ thể con người một khác. Nhiều người sống đến 100 tuổi và hàng ngày ăn hamburgers và uống milk shake, còn có những người chỉ ăn rau thôi và tham gia các cuộc chạy bộ marathon hàng năm, mà lại chết vì bệnh tim mạch lúc mới 35 tuổi. Cách ăn uống và vận động cơ thể là một phần nhưng cũng do di truyền và phái tính một phần nữa. Đàn bà ít bị bệnh tim hơn đàn ông trước khi họ đến tuổi tuyệt kinh. Nhưng sau đó vài năm cũng bắt kịp và ngang hàng với phái nam.

Gần 64 triệu người Mỹ bị bệnh liên quan đến tim mạch. Điều kinh hoàng nhất là 40% những người này không có một dấu hiệu triệu chứng gì báo trước cả.

Khi được phỏng vấn trên TV với Diane Sawyer sau khi được giải phẫu, Bill Clinton nói là thỉnh thoảng sau khi chạy bộ thì ông thấy hơi tức ngực một tý thôi, nhưng ông cứ tuởng là do gắng sức và mệt nhọc vì chạy bộ gây ra, nên ông không quan tâm cho là quan trọng. Thật buồn vì đó là chuyện thông thường.

Đối với Dennis Higgins, 56 tuổi làm thiết kế ở New York thì lại khác. Anh ta sống một cuộc đời phóng đãng ngang tàng: Hút thuốc từ năm 12 tuổi, uống ruợu như hũ chìm, ăn uống toàn thực phẩm đầy mỡ màng và chả bao giờ tập thể dục hay chạy bộ cả. Cao 6 ft 2 nặng 238 lbs, anh ta được kể vào loại bệu, quá mập. Gia đình anh ta thì 5 người anh trai cùng 2 đứa con của họ đều chết vào bệnh tim trước tuổi 60. Anh ta hiểu điều đó chứ và anh ta nghĩ là anh cũng sẽ bị bệnh tim một ngày nào đó. Anh nói: ' "Tôi không thấy một triệu chứng nào cả, chỉ thỉnh thoảng khó thở một chút thôi nhất là vào nửa đêm."

Nhưng một hôm anh vào một web site trong đó có một dụng cụ tính tuổi chết cho anh là 68 tuổi. Anh sợ quá: "Trời ơi! Tôi còn 2 đứa con nhỏ 5 và 6 tuổi, tôi muốn sống với chúng nó chứ." Anh đi khám bác sĩ lần đầu tiên sau 30 năm. Sau nhiều thử nghiệm, được bác sĩ cho biết anh có 2 mạch máu bị nghẽn. Bây giờ chữa trị ra sao đây? Phẫu thuật thông mạch máu, nhiều loại thuốc statin [giảm Cholesterol] và thuốc loảng máu và phải thay đổi hoàn toàn lối sống.

Nếu Higgins không vào web site đó thì anh sẽ chẳng thèm đi khám bệnh. Cả những người đi khám bệnh luôn cũng chưa chắc tìm ra bệnh. Số lượng cholesterol trong máu cũng không cho biết rõ người nào sẽ bị nguy hiểm. Đi thử nghiệm cũng chỉ giúp khoảng 1/2 dân số. Với những bệnh nhân đã bị thông mạch máu (angiogram) [như PTT Dick Cheney] là bằng chứng mạch máu của họ đã tắc nghẽn một phần nào. Những mạch máu vây quanh tim như những sợi "spaghetti", có nhiệm vụ đưa máu vào tim, nếu một trong những mạch máu đó bị nghẽn thì sẽ gây ra đột qụy tim mạch.

Đối với những người thường không có triệu chứng gì muốn thử nghiệm rất đắt tiền. Và trên toàn quốc cũng có hàng triệu người có đời sống phóng đãng như Higgins. Bác sĩ John Postley, làm việc nội trú tại Trung Tâm Y Khoa, Đại Học Columbia tại Nữu Uớc nói rằng nhiều khi đối với trẻ em bị bệnh "phì lủ" (obese) dấu hiệu cho biết mạch máu đã bị một phần nghẽn rồi. Nếu chịu tập luyện và kiêng cữ ăn uống thì sẽ trở thành bình thường. Nếu mạch máu bị những chất như vôi hay mỡ bám vào nếu bị vỡ bể ra thì sẽ bị đột qụy tim. Mạch máu bị chất vôi đóng thì không nguy hiểm bằng mỡ. Mạch máu bị mỡ đóng quanh thành khi bị bể ra, thì có thể những miếng mỡ lớn sẽ làm nghẽn mạch máu (clot).

Nhưng sự thật đa số những thử nghiệm y khoa không thể nào xác định được mạch máu bị bệnh như vậy. Cho đến bây giờ bác sĩ cũng chưa có dụng cụ để chẩn đoán bệnh tim để phòng ngừa được. Chỉ hy vọng trong tuơng lại những kỹ thuật mới về y khoa sẽ giúp cho nhân loại có phương tiện phòng ngừa bệnh tim mạch này mà thôi. Những phương cách thử nghiệm gồm có:

CT Scan

Thử nghiệm "CT Scan" chỉ có thể biết được số luợng vôi đóng vào thành mạch máu thôi, tuy nhiên thử nghiệm này không cho thấy số lượng mỡ cholesterol bám vào mạch máu. Thử nghiệm bằng Radiation để tìm số ượng mỡ bám vào mạch máu nhưng được biết mới đây các kết quả thử nghiệm này không đáng tin cho lắm.

"CT Scan" tốn khoảng $500 đến $700 và nếu thông mạch máu (angiogram) thì giá là $4000.

Ultrasound

Với phương thức siêu âm này bác sĩ thử nghiệm 6 mạch máu chính trong người, để xem độ dầy (thickness) của mạch máu. Họ có thể chẩn đoán xem tình trạng mạch máu từ độ vừa đến mức tồi tệ nhất để cho bệnh nhân uống thuốc giảm mỡ (satin) và để nghị những phương pháp thay đổi chế độ ăn uống và tập luyện thể dục. Phương pháp siêu âm này lại không xem được chất vôi đóng vào mạch máu.

MRI

MRI là một phương cách xem xét và phân tích thành phần và sự cấu tạo của các màng đóng vào mạch máu. Hiện nay phưong pháp MRI đang trong vòng nghiên cứu chưa phổ biến ngoài thị trường.

Kết luận

Song song với rất nhiều dược phẩm mới được chế ra để giảm thiểu chất cholesterol trong máu, làm máu loảng ra và cách dùng các thanh "Stent" được tẩm thuốc; những dụng cụ này đang là khí giới chống lại bệnh tim mạch. Và với cách chẩn đoán tân thời nhất có thể các bệnh nhân sẽ phát hiện những triệu chứng truớc khi bệnh tim mạch tấn công.

Đối với ông Dennis Higgins ở trên, ông ta đã bỏ hút thuốc, không uống rượu mạnh nhưng thỉnh thoảng vẫn làm một ly rượu vang đỏ. Ông ăn uống kiêng khem theo kiểu miền Địa Trung Hải gồm nhiều rau, cá, gạo lứt và hạt dẻ. Tập thể dục, đạp xe đạp, để giảm bớt 30 lbs, đi bộ, và tập cả yoga nữa. Ông ta và bà vợ đang thích thú vì số tuổi chết của anh đáng lẽ là 68 nay đã tăng lên 89 nghĩa là sống thêm 21 năm nữa.

Dữ kiện về bệnh tim mạch tại Mỹ

• Trái tim người lớn khoảng bằng 1 nắm tay
• Trái tim đập liên tục trong 100 năm không 1 giây đồng hồ ngừng nghỉ
• Trái tim trung bình đập 60 lần 1 phút, 3,600 lần một giờ, 86,400 lần một ngày, 31,5 triệu lần 1 năm và 2.4 tỷ lần trong cuộc sống
• Trong một đời sống trung bình một trái tim bơm khoảng 1 triệu thùng máu
• Tại Mỹ có 26.3 triệu người đàn ông hút thuốc (27.6%) và 22.7 triệu đàn bà (22.1 5)
• 99.5 triệu người có số lượng cholesterol trên 200mg/dl (mức trung bình) hay nhiều hơn trong máu. Có khoảng 39.9 triệu người có trên 240mg/dl cholesterol (quá cao)
• 50 triệu người có áp xuất máu cao
• Cứ 29 giây đồng hồ là có một vụ nhập viện vì bệnh liên quan đến tim mạch
• Có khoảng 7.2 triệu người (4.4 triệu đàn ông và 2.8 triệu đàn bà) từ 20 tuổi trở lên liên hệ đến bệnh tim mạch
• Mỗi năm có đến 1.1 triệu người bị bệnh tim mạch mới nhất hay tái phát