Cây trâm

Tên Việt: trâm Tên Hoa: 蒲桃(bồ đào) Tên Anh: brush cherry Tên Pháp: giroflier, jambose Tên khoa học: Syzygium sp. Họ: Myrtaceae
* trâm bầu Combretum quadrangulare Kurz., họ Bàng (Combretaceae) * mận, roi 蓮霧(liên vụ ) Syzygium samarangense Merr. & Perry * lê, lý (S. jambos) * trâm mốc (S. cumini) * đinh hương (S. aromaticum)

Trời mưa lâm râm,
Cây trâm có trái,
Con gái có duyên,..
(Đồng dao)

Do cây trâm là loại trái cây quê mùa và có mặt sớm nhất vào đầu mùa mưa, nên ở nhiều vùng quê vẫn còn lưu truyền những câu đồng dao: “Trời mưa lâm râm, cây trâm có trái, con gái có duyên, đồng tiền có lỗ, bánh tổ thì ngon…”.

Trâm bán ở chợ Đàng (huyện Quế Sơn - Quảng Nam).

Cây trâm có tên khoa học là  Syzygium cumini, là loại cây gỗ lớn, cao đến khoảng 20m, nhánh cây có màu trắng mốc nên có nơi còn gọi là trâm mốc. Cây có lá đơn, mọc đối, phiến nguyên hình bầu dục, đầu tù, gân phụ nhiều cách nhau 4-6mm. Hoa tạo thành chùm, kéo dài 5cm, ở nách lá rụng, đài hình đĩa không răng, 4 - 5 cánh hoa, dính thành chóp và cùng rụng, bầu nhụy 2 buồng, cọng có đốt ở đáy. Trái mập, tròn dài bằng đốt ngón út, có màu tím đen khi chín, dài 13 - 15mm, 1 hột. Trâm thường mọc hoang trong rừng, trong rẫy, bờ ao... Mùa trâm chín, người ta hay vào rừng hái bán hoặc mang về ăn. Khi mưa xuống trâm thường lớn trái và mọng. Lúc chín mùi có vị ngọt ngon, chín vừa thì hơi chát.

Theo các thầy thuốc, trái trâm có vị ngọt chát, giàu vitamin C, giúp tiêu hóa tốt, hạ thấp đường huyết, trị tiêu chảy, giảm kích thích thần kinh dạ dày và thần kinh trung ương, hạn chế tiết dịch vị, chữa ợ chua, viêm dạ dày. Lá trâm mốc chứa nhiều tanin dễ tiêu và được dùng nấu nước uống như trà, có lợi cho bệnh nhân tiểu đường.

Trái trâm tuy không ngon, ăn vào có vị chát chát, chua chua, ngọt ngọt, nhưng đối với tuổi thơ thì rất khoái khi được ăn trái này với muối ớt. Tuy ghiền vậy, khi ăn xong, lưỡi đứa nào cũng có màu tím tím trông rất ngộ ngĩnh.

---