Chẩn đoán cơn đột quỵ

Chẩn đoán cơn đột quỵ đang tiến triển là điều cực kỳ quan trọng, bởi vì việc điều trị đột quỵ tùy thuộc vào kiểu đột quỵ, và trong một số trường hợp, tùy thuộc cả vào vị trí của tổn thương não.

Các tình trạng bệnh lý khác có các triệu chứng tương tự như đột quỵ và cơn thiếu máu não thoáng qua (còn gọi là TIA) sẽ phải được loại trừ để chấn đoán đột quỵ. Một số tình trạng đó là co giật, ngất, đau nửa đầu, các vấn đề về tim hoặc các tình trạng bệnh lý tổng quát.

Đột quỵ được chẩn đoán như thế nào?

Kiểu đột quỵ cũng phải được xác định. Đột quỵ do thiếu máu cục bộ là do động mạch bị tắc trong não. Một mạch máu bị vỡ sẽ gây ra đột quỵ do xuất huyết. Điều trị đột quỵ thiếu máu cục bộ khác với điều trị đột quỵ xuất huyết. 

Đột quỵ do thiếu máu cục bộ có thể được điều trị bằng thuốc làm tan huyết khối, gọi là iPA (chất hoạt hóa plasminogen mô). Vì vậy, điều quan trọng là phải có được chẩn đoán chính xác trước khi bắt đầu điều trị. Để quý vị được điều trị bằng thuốc làm tan máu đông như tPA, bác sĩ phải chẩn đoán quý vị bị đột quỵ do thiếu máu cục bộ và điều trị cho quý vị trong vòng 3 đến 4,5 tiếng kể từ khi khởi phát cơn đột quỵ. Việc điều trị này thường được thực hiện trong phòng cấp cứu của bệnh viện. Nếu đã quá 4,5 giờ, thì không được cho dùng thuốc tPA.

Trong phòng cấp cứu, bác sĩ hoặc nhóm cấp cứu đột quỵ có thể sẽ:

• Hỏi quý vị xem những triệu chứng của đột quỵ bắt đầu từ lúc nào. Điều này là then chốt trong việc xác định loại điều trị tốt nhất cho quý vị.
• Hỏi quý vị về tiền sử bệnh.
• Khám thể chất và thần kinh.
• Làm một số xét nghiệm (máu).
• Chụp CT (chụp cắt lớp điện toán) hoặc MRI (chụp cộng hưởng từ) não.  Việc này sẽ xác định được kiểu đột quỵ của bệnh nhân (đột quỵ do thiếu máu cục bộ hay đột quỵ do xuất huyết).
• Xem xét các kết quả xét nghiệm chẩn đoán cần thiết khác.

Có những loại xét nghiệm chẩn đoán nào?Các xét nghiệm chẩn đoán xem xét xem bộ não nhìn ra sao, hoạt động như thế nào và nhận được nguồn cung cấp máu như thế nào. Hầu hết các xét nghiệm đều an toàn và không gây đau. Các xét nghiệm chẩn đoán được chia thành hai nhóm: 1) xét nghiệm hình ảnh và 2) xét nghiệm dòng chảy của máu.

Các xét nghiệm hình ảnh 

• CT (Chụp cắt lớp điện toán) hoặc chụp CAT. Nó sử dụng phóng xạ để tạo ra hình ảnh (giống như X-quang) của não. Đây thường là một trong những xét nghiệm được cho làm trước tiên đối với bệnh nhân có triệu chứng đột quỵ. Kết quả chụp CT cung cấp những thông tin có giá trị về căn nguyên của đột quỵ, vị trí và phạm vi vùng não bị tổn thương. 
• MRI (chụp cộng hưởng từ). Xét nghiệm này sử dụng một từ trường mạnh để tạo ra hình ảnh của não. Cũng giống như chụp CT, chụp cộng hưởng từ cho thấy vị trí và phạm vi của vùng não bị tổn thương. Hình ảnh chụp MRI rõ nét hơn và chi tiết hơn chụp CT, vì vậy nó thường được dùng để chẩn đoán những tổn thương nhỏ và sâu.
• CTA (chụp cắt lớp điện toán động mạch). Trong CTA, một chất cản quang đặc biệt (chất nhuộm) được bơm vào tĩnh mạch và hình ảnh các mạch máu được chụp lại để xem các bất thường, chẳng hạn như chứng phình mạch. 
• MRA (chụp cộng hưởng từ). Trong xét nghiệm này, mạch máu được chụp hình bằng một máy quét cộng hưởng từ để xác định chỗ phình mạch trong não.  

Xét nghiệm dòng chảy của máuXét nghiệm này cho biết thông tin về tình trạng của các động mạch trong đầu và cổ quý vị mà những động mạch này cung cấp máu cho não.

• Chụp mạch máu não (hay chụp X-quang mạch máu não). Trong thủ thuật này, người ta tiêm những chất đặc biệt vào mạch máu và chụp X-quang. Xét nghiệm này cho hình ảnh về dòng máu chảy trong các mạch máu. Điều này cho phép đánh giá kích thước và vị trí của chỗ tắc. Xét nghiệm này rất có giá trị trong chẩn đoán mạch máu bị phình và dị dạng.

Có thể tìm hiểu sâu hơn bằng cách nào?

1. Hãy điện thoại số 1-888-4-STROKE (1-888-478-7653) để tìm hiểu thêm về đột quỵ hoặc tìm các nhóm hỗ trợ tại địa phương, hoặc truy cập StrokeAssociation.org.
2. Đăng ký để nhận tạp chí Stroke Connection, một tạp chí miễn phí dành cho những người sống sót sau đột quỵ và người chăm sóc tại strokeconnection.org.
3. Kết nối với những người khác cùng chia sẻ hành trình điều trị đột quỵ bằng cách tham gia Mạng lưới Hỗ trợ của chúng tôi tại strokeassociation.org/supportnetwork.

Chúng tôi có nhiều tờ thông tin để giúp quý vị có được những lựa chọn lành mạnh hơn để giảm nhẹ nguy cơ, kiểm soát bệnh tật hoặc chăm sóc cho người thân. Ghé thăm strokeassociation.org/letstalkaboutstroke để tìm hiểu thêm.
Quý vị có câu hỏi nào dành cho bác sĩ hay y tá của quý vị không?Hãy dành vài phút để viết ra các câu hỏi của chính mình cho lần sau quý vị gặp nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe:

Những xét nghiệm này có gây ra biến chứng không?

©2015, Hiệp Hội Tim Mạch Hoa Kỳ (American Heart Association)