Bệnh mất ngủ

Ngày nay bệnh mất ngủ đã được xác định là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Theo thống kê, mỗi năm có khoảng 20 – 50% dân số tại các nước khác nhau không có được giấc ngủ chất lượng. Tình trạng này thường diễn ra phổ biến hơn ở người già. Vậy đâu là phương pháp và thuốc chữa mất ngủ thích hợp cho người già?

Khi gặp chứng khó ngủ, người bệnh thường có biểu hiện khó đi vào giấc ngủ, khó duy trì giấc ngủ (đi ngủ sớm nhưng chỉ ngủ được 3 – 4 tiếng, sau khi tỉnh thì khó ngủ lại), ngủ chập chờn, không sâu giấc. Tình trạng này lặp lại thường xuyên sẽ trở thành bệnh mãn tính không chỉ gây tâm lý lo âu, chán nản mà còn dễ làm suy kiệt sức khỏe và làm phát sinh nhiều bệnh lý ở người cao tuổi.

Nguyên nhân gây mất ngủ ở người cao tuổi

Mất ngủ do cơ thể bị lão hóa

Khi tuổi tác càng cao, các chức năng trong cơ thể đều bị suy giảm, đặc biệt là hệ thần kinh trung ương. Con người từ lúc phôi thai đến 25 tuổi là quá trình hoàn chỉnh tế bào thần kinh trung ương. Sau tuổi 25, mỗi ngày sẽ có khoảng 3000 tế bào nơ ron thần kinh bị hủy hoại ảnh hưởng đến sức khỏe. Do đó, đến tuổi già các chức năng cơ thể bị suy giảm và ảnh hưởng xấu đến chất lượng giấc ngủ.
Lúc này, Melatonin – một chất có vai trò điều hòa nhịp thức – ngủ cũng suy giảm đến mức tối thiểu làm cho người già thường xuyên bị mất ngủ, nhiều trường hợp còn bị mất ngủ kinh niên.

Do bệnh lý gây rối loạn giấc ngủ

Có rất nhiều loại bệnh gây rối loạn giấc ngủ ở người già. Đau là lý do chủ yếu. Nguyên nhân gây đau là các bệnh xương khớp như thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp, loãng xương. Đặc điểm của những bệnh này là đau tăng lên vào lúc nửa đêm về sáng, khiến người bệnh thức giấc và khó ngủ lại. Ngoài ra, còn do một số bệnh lý gây khó thở như suy tim, viêm phế quản, hen suyễn, CODP gây ra.

Bệnh mất ngủ do rối loạn tâm thần

Theo một nghiên cứu mới đây, bệnh trầm cảm là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây rối loạn giấc ngủ ở người cao tuổi. Ước tính có đến 30% người già mắc bệnh trầm cảm trong cộng đồng. Chứng bệnh này thường khiến bệnh nhân hay ngủ ngày thành nhiều giấc nhỏ, nên khó bắt đầu giấc ngủ vào ban đêm, hay bị thức giấc sớm. Một vài bệnh nhân dễ bị kích động nên rất khó ngủ. Bên cạnh đó những lo lắng quá mức, sa sút trí tuệ cũng khiến người cao tuổi rơi vào trạng thái khó ngủ.

Khó ngủ do môi trường sống

Môi trường sống cũng có tác dụng không nhỏ đến giấc ngủ. Không khí ô nhiễm nhiều khói bụi, quá nhiều âm thanh, tiếng ồn, nhà quá chật chội đông người hay có nhiều ánh sáng trắng lọt vào phòng cũng trở thành một trong những nguyên nhân gây bệnh mất ngủ ở người già.

Mất ngủ do chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng, thừa đạm và các chất béo hoàn toàn không tốt cho sức khỏe và giấc ngủ của người trung niên. Bên cạnh đó việc sử dụng các thực phẩm chứa chất kích thích như rượu bia, thuốc lá, café hay sâm cùng các chế phẩm của sâm cũng tác động xấu đến chất lượng giấc ngủ người già.

Phương pháp chữa mất ngủ cho người cao tuổi

Biện pháp điều trị không cần dùng thuốc chữa mất ngủ

Để có một giấc ngủ ngon, người cao tuổi nên chú ý điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt cho phù hợp. Ngoài ra, các bậc cao niên có thể sử dụng một vài phương pháp đơn giản để cải thiện tình trạng rối loạn giấc ngủ như:

• Ngâm chân với nước ấm 38 – 40 độ khoảng 20 phút trước khi đi ngủ.
• Xoa nóng 2 lòng bàn chân.
• Dùng gối đậu đen rang nóng suốt đêm.
• Mát xa cho mắt bằng cách vuốt nhẹ long mày 2 bên từ đầu đến đuôi 20 lần mỗi bên, thực hiện 3 – 4 lần.

Các loại thuốc chữa mất ngủ

Thuốc Đông y

Người cao tuổi cũng có thể sử dụng thuốc đông y để khắc phục bệnh mất ngủ.

• Sử dụng 10g hoa nhài, 10g tâm sen, 19 hạt muỗng sao đen sắc uống mỗi ngày một thang chia 3 lần, uống trong 3 – 5 ngày liên tục.
• Tâm sen (2 – 4g/ngày) hãm với nước sôi uống thay nước hàng ngày. Có thể cho thêm chút đường hoặc mật ong cho bớt đắng.
• Sử dụng nước ép quả cà chua pha với mật ong uống vào buổi tối.
• Lấy 30g táo nhân sao đen, 40g phục thần đem nghiền thành bột mịn, trộn đều. Mỗi tối trước khi đi ngủ hòa 8 – 12g nước ấm pha mật ong uống.

Thuốc Tây y

Sử dụng thuốc tây y cho những bệnh nhân mắc ngủ kinh niên kéo dài. Có khá nhiều loại thuốc chữa mất ngủ, các thuốc thường dùng thuộc 2 nhóm Benzodiazepin và Nonbenzodiazepin. Đối với các thuốc thuộc nhóm Benzodiazepin hay gây buồn ngủ vào ban ngày, người già dễ bị ngã làm tăng nguy cơ gãy cổ xương đùi. Thuốc có nhiều tác dụng phụ, gây nghiện và dễ lệ thuộc vào thuốc.

Hiện nay các bác sỹ khuyến cáo người cao tuổi nên sử dụng các thuốc thuộc nhóm Nonbenzodiazepin như Phamzopic an toàn hơn. Phamzopic không tác động trực tiếp vào hệ thần kinh trung ương mà chỉ gắn chọn lọc vào thụ thể alpha của GABA (chất ức chế hoạt động của thần kinh trung ương) nên chỉ gây ngủ, không làm cơ thể mệt mỏi vào sáng hôm sau. Thuốc hấp thu hoàn toàn, nhanh chóng phân bố vào hệ thống mạch máu của cơ thể, giúp cơ thể dễ dàng đi vào giấc ngủ.