Lời cha dặn con Đây là một lá thư riêng của Ông Tôn Vận Tuyền, Viện trưởng Viện Quốc Gia Hành Chánh Trung Hoa Dân Quốc Đài Loan gởi cho các con của ông lúc ông còn sống, bây giờ mới thấy lưu hành trên mạng internet, được nhiều phụ huynh đọc và cảm xúc sâu đậm. Các Con thân mến, Viết những điều căn dặn này, cha dựa trên 3 nguyên tắc sau: 1. Đời sống là vô thường, không ai biết trước mình sồng được bao lâu, có những việc cần nếu được nói ra sớm để hiểu thì hay hơn. 2. Là cha của các con, ta không nói ra thì chắc không ai nói rõ với các con những việc nầy đâu! 3. Đây là kết quả bao kinh nghiệm, thất bại đắng cay trong cuộc đời của bản thân mà cha ghi nhận được. Nó sẽ giúp các con tránh được những nhầm lẫn oan phí trên con đường trưởng thành của các con. Dưới đây là những điều nên ghi nhớ trong cuộc đời: 1. Nếu có người đối xử với con không tốt, đừng thèm để tâm cho mất thời giờ. Trong cuộc đời nầy, không ai có bổn phận phải đối xử tốt với con cả, ngoại trừ cha và mẹ của các con. Nếu có người đối xử tốt với con, ngoài việc các con phải biết ơn, trân quý, các con cũng nên thận trọng một chút, vì người đời thường làm việc gì cũng có mục đích của nó, chớ có vội vàng cho là bạn tốt của mình ngay. 2. Không có người nào mà không thể thay thế được cả; không có vật gì mà nhất thiết phải sở hữu, bám chặt lấy nó. Nếu hiểu rõ được nguyên lý nầy, thì sau nầy lỡ người bạn đời không còn muốn cùng đi trọn hay vì lý do gì con bị mất đi những gì trân quý nhất trong đời con, thì cũng nên hiểu; đó cũng không phải là chuyện trời sập. 3. Đời người ngắn ngủi, nếu hôm nay ta để lãng phí thời gian, mai đây hiểu được thì thấy rằng quãng đời đó đã vĩnh viễn mất rồi. Cho nên, nếu ta càng biết trân quý sinh mạng của mình càng sớm thì ta được tận hưởng cuộc đời mình càng nhiều hơn. Trông mong được sống trường thọ, chi bằng mình cứ tận hưởng cuộc đời mìmh ngay từ bây giờ. 4. Trên đời nầy chẳng hề có chuyện yêu thương bất diệt. Ái tình chỉ là một cảm xúc nhất thời; cảm giác nầy chắc chắn sẽ theo thời gian, hoàn cảnh mà biến thiên, thay đổi. Nếu người yêu bất diệt rời bỏ con rồi, hãy chịu khó nhẫn nại một chút, để thời gian dần dần trôi qua, để tâm tư mình từ từ lắng đọng, cái đau khổ cũng sẽ từ từ nhạt nhòa đi. Không nên cứ ôm ấp cái ảo ảnh yêu thương mãi, cũng không nên quá bi lụy vì thất tình. 5. Tuy có nhiều người trên thê giới nầy thành công, nổi tiếng mà chẳng có học hành nhiều, có bằng cấp cao, nhưng điều đó cũng không có nghĩa là không cần học hành nhiều cũng sẽ thành công. Kiến thức đạt được do việc học hành, giáo dục là vũ khí trong tay của mình. Ta có thể lập nên sự nghiệp với bàn tay trắng, nhưng không thể trong tay không có tất sắt. Nên nhớ kỷ điều nầy! 6. Cha không yêu cầu các con phải phụng dưỡng ta trong quãng đời còn lại của cha sau nầy. Ngược lại, cha cũng không thể bảo bọc quãng đời sau này của các con. Lúc các con đã trưởng thành, độc lập, đó cũng là lúc cha đã làm tròn thiên chức của cha. Sau nầy các con có đi xe bus công cộng hay đi xe nhà, các con ăn soup bào ngư vi cá hay ăn mì gói hàng ngày thì đều là trách nhiệm của các con. 7. Các con có thể yêu cầu mình phải giữ chữ TÍN, nhưng không thể bắt người khác phải giữ chữ TÍN với mình. Các con có thể yêu cầu mình phải đối xử TỐT với người khác, nhưng không thể kỳ vọng người khác phải đối xử tốt với mình. Mình đối xử người ta thế nào, không cò nghĩa là nguời ta sẽ đối xử lại mình y như thế ấy. Nếu không hiểu rõ được điều nầy, con sẽ chỉ tự chuốc lấy buồn phiền cho mình thôi. 8. Trong mấy chục năm nay, cha tuần nào cũng mua vé số nhưng vẫn không trúng. Điều nầy chứng minh rằng muốn phát đạt, ta phải siêng năng làm ăn mới khá được. Trên thế gian nầy không có cái gì miễn phí cả. 9. Gia đình thân thích có sống gần gũi với nhau hay không đều là duyên phận. Bất luận trong kiếp nầy chúng ta sống chung với nhau được bao lâu, như thế nào, ta nên trân quý khoảng thời gian chúng ta được chung sống với nhau. Kiếp sau, dù ta có thuơng hay không thương, cũng không có dịp gặp lại nhau đâu.