Thuốc trong rau

Chiều chiều ra đứng ngõ sau Hai tay rủ xuống như tàu chuối te Tiếc công vun bón cây me Me không có trái chim mè đậu lên Tiếc công rày xuống mai lên Mòn đàng đứt cỏ không nên tự trời... (Ca Dao) Rủ nhau xuống bể mò cua, Đem về nấu quả me chua trên rừng. Em ơi, chua ngọt đã từng, Non xanh nước bạc, ta đừng quên nhau... (♫Trả Lại Em Yêu - Phạm Duy) Tên Việt: cây me Tên Hoa: 酸豆(toan đậu), 羅望子(la vọng tử) Tên Anh: tamarind Tên Pháp: tamarinier Tên khoa học: Tamarindus indica L. [T. officinalis] Họ: Fabaceae [Caesalpiniaceae]
	© image Huajie LIU, Peking University
酸 toan [suan1] 14(7/7), 9178 bộ dậu (酉) 1. Chua. 2. Một danh từ về môn hóa học để gọi các chất hàm có vị chua. Như diêm toan 鹽酸 chất chua lấy ở muối ra, lưu toan 硫酸 chất chua lấy ở lưu hoàng ra, v.v. 3. Đau ê. Như yêu toan 腰酸 lưng ê. 4. Đau xót. Như toan tỵ 酸鼻 buốt mũi, tâm toan 心酸 mủi lòng, v.v. 5. Học trò nghèo gọi là hàn toan 寒酸. 豆 đậu [dou4] 7(7/0), 8C46 bộ đậu (豆) 1. Bát đậu, cái bát tiện bằng gỗ để đựng phẩm vật cúng hoặc các thức dưa, giấm v.v. Tự thiên dụng ngõa đậu 祀天用瓦豆 tế trời dùng bát bằng đất nung. 2. Đỗ, đậu, một loài thực vật để ăn. Như đậu tương, đậu xanh, v. Quả me là quả của cây me, quả màu nâu, bên trong chứa cùi thịt và nhiều hạt có vỏ cứng. Cùi thịt quả non rất chua trong khi cùi thịt của quả chín có vị ngọt hơn. Theo nghiên cứu hiện đại, trong quả me có nhiều vitamin C, vitamin B, khoảng 14% axit tartaric và một số nhỏ axit malic... giúp kích thích vị giác, cải thiện tình trạng kém ăn, mệt mỏi do nắng nóng hay buồn nôn, giảm khẩu vị do mang thai. Quả me góp phần bù nước, điện giải, cung cấp vitamin, khoáng chất, vị chua mặn giúp giải nhiệt. Me là loại quả dân dã được bán nhiều ở các chợ nhất là vào những tháng đầu hè. Vài nét về cây me Me có tên khoa học là Tamarindus indica. Chúng thuộc giống cây ngọt và chua, nhưng chủ yếu là chua. Nếu để ý một tẹo, bạn sẽ thấy cây me có chiều cao 20-30 m. Trái cây có đường kính 2-3 cm, chiều dài 5-10 cm. Những trái me chín trong mùa đông khô hanh. Trái me thường có màu xanh khi chưa trưởng thành. Khi trưởng thành, trái me trở nên béo hơn và màu sắc thay đổi sang màu nâu cát. Thịt của quả khá khô, thịt me có màu nâu sẫm, bên trong là những hạt màu đen sáng bóng. Thịt me có vị rất chua khi nó còn xanh, nhưng khi nó chín thịt me khá ngọt ngào. Bạn có thể sử dụng trái me ăn như một loại quả tươi ngon, hoặc làm mứt, xi-rô, tương ớt, dưa, làm bánh kẹo đều được. Giá trị dinh dưỡng có trong 100 mg me - Vitamin A: 30 IU - Vitamin B: 0,34 mg - Vitamin B2: 0,14 mg - Niacin: 1,2 mg - Vitamin C: 2 mg - Canxi: 74 mg - Sắt: 2,8 mg - Photpho: 113 mg - Chất béo: 0,6 gm - Carbohydrate: 62,5 gm - Protein: 2,8 gm - Năng lượng: 239 Lợi ích sức khỏe từ trái me - Thịt me, lá và hoa được kết hợp với nhau trong nhiều bài thuốc đông y để đắp vào các khớp bị đau và sưng. - Được sử dụng như là một thứ nước súc miệng hiệu quả cho bệnh viêm họng, và là một thức uống giải khát. - Me cũng có thể được sử dụng để chữa bệnh viêm kết mạc. Thuốc nhỏ mắt được làm từ hạt me giúp điều trị hội chứng khô mắt vì có chứa chất polysaccharide - chất kết dính, cho phép bám vào các bề mặt của mắt lâu dài hơn so với các chế phẩm mắt khác. - Trái me cũng có tác dụng giảm sốt và bảo vệ chống lại cảm lạnh. Bạn có thể thực hiện điều này bằng cách lấy một ít thịt me và đổ một lít nước sôi trong nó rồi uống trong 1 giờ. Bạn có thể hòa thêm chúng với chút mật ong khi uống nếu muốn nước me ngọt hơn. Điều này sẽ làm giảm nhiệt độ trong một vài giờ. - Giúp cơ thể tiêu hóa thức ăn - Các màu đỏ bao phủ bên ngoài của hạt me là một phương thuốc hiệu quả chống tiêu chảy và bệnh lỵ. - Nước me là loại nước giúp nhuận tràng nhẹ. - Ngoài ra, me còn được dùng để điều trị rối loạn mật, giảm mức cholesterol trong cơ thể, thúc đẩy một trái tim khỏe mạnh hơn. Me là một nguồn cung cấp chất chống oxy hóa, chống ung thư. - Được sử dụng như một phương thuốc lợi tiểu điều trị chứng rối loạn mật, vàng da và viêm chảy. Giúp hệ thần kinh hoạt động tốt (hàm lượng thiamin 29%) Bạn thường xuyên cảm thấy bị tê ở chân? Bạn có biết rằng nguyên nhân chính gây ra các chứng tê ở bắp chân, chuột rút, đau mỏi và kim châm ở lòng bàn chân chính là do thiếu thiamin gây nên. Thiamin là một loại vitaminB có vai trò quan trọng trong các hoạt động của dây thần kinh và cơ bắp. Nếu không có chất dinh dưỡng này, các màng bọc myelin của các dây thần kinh có thể bị tổn thương, gây ra những cảm giác đau đớn, cảm giác gai, châm chích ở lòng bàn chân. Me là một nguồn cung cấp thiamin tuyệt vời, nó có lợi cho hệ thần kinh hoạt động tốt. Vậy nên, chẳng có cớ gì bạn lại không ăn me hàng ngày. Giữ xương chắc khỏe (hàm lượng magnesium 23%) Bạn có thể bổ sung magiê tự nhiên cho cơ thể bằng cách ăn me và những món ăn từ me tươi. Các nghiên cứu gần đây đã cho thấy rằng những người có chế độ ăn giàu kali và magiê sẽ có mật độ xương cao hơn, xương chắc khỏe hơn so với những người không được bổ sung đầy đủ hai chất này. Giúp ngăn ngừa táo bón (hàm lượng chất xơ 20%)  Quả me là một trong những nguồn chất xơ cao nhất trong các loại trái cây. Chất xơ trong quả me nói riêng có tác dụng điều hòa nhu động ruột và được coi như một loại thuốc nhuận tràng tự nhiên, vừa hiệu quả vừa không gây tác dụng phụ. Vì vậy, ăn me có thể giúp cơ thể bạn ngăn ngừa táo bón. Giúp kiểm soát huyết áp (hàm lượng kali 18%) Quả me có thành phần kali cao gấp hai lần lượng kali trong chuối. Do đó, nó có tác dụng kiểm soát huyết áp tốt không kém gì chuối. Me giúp ổn định huyết áp bằng cách kiểm soát các tác động của natri trong cơ thể, tránh để tình trạng lượng natri tăng cao làm cho huyết áp tăng. Ngăn chặn bệnh thiếu máu (hàm lượng sắt 16%) Với hàm lượng sắt phong phú, quả me sẽ giúp bạn tránh được tình trạng thiếu máu do thiếu sắt. Vì vậy, đây cũng là loại trái cây rất tốt cho phụ nữ mang thai. Giúp kiểm soát mức cholesterol ( hàm lượng niacin 10%) Me chứa khá nhiều chất niacin, một loại vitamin B rất quan trọng với sức khỏe. Chất này có thể giúp giảm cholesterol xấu và tăng lượng cholesterol tốt trong cơ thể. Cung cấp năng lượng mà không gây béo (hàm lượng riboflavin 9%) Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, uể oải, hãy thử dùng một ít quả me có vị ngọt. Thành phần của me bao gồm chất riboflavin sẽ giúp chuyển hóa carbohydrate trong cơ thể thành năng lượng. Bởi vậy, khi ăn me, bạn không cần nạp thêm tinh bột mà vẫn có năng lượng cho các hoạt động của mình. Hỗ trợ cơ chế đông máu hoạt động bình thường (hàm lượng calcium 7%) Me là một trong những loại trái cây giàu canxi. Canxi (với sự giúp đỡ của vitamin K) lại đóng một vai trò rất quan trọng trong quá trình đông máu. Vì vậy, me được coi là loại quả có thể giúp cơ chế đông máu ở con người hoạt động bình thường. Giúp răng và lợi khỏe mạnh (hàm lượng vitamin C 6%) Răng lung lay và nướu răng chảy máu có thể là một dấu hiệu của tình trạng thiếu vitamin C trong cơ thể. Ăn me có thể bổ sung lượng vitamin C mà bạn cần mỗi ngày. Tăng cường hệ thống miễn dịch (hàm lượng protein 6%) Trong số các loại trái cây, me chứa nhiều protein. Protein trong quả me là một chất dinh dưỡng giúp sản xuất kháng thể để chống lại virus, vi khuẩn gây bệnh khi chúng xâm nhập vào cơ thể. Phụ nữ mang thai nôn nghén, chán ăn: 30g quả me xanh 30g, 10g đường trắng. Me cạo vỏ, cho vào nồi nấu với 300ml nước, đun còn 200ml, chắt nước bỏ bã. Cho đường quấy đều, uống 3 lần trong ngày. Uống trong vài ba ngày liên tiếp. Hoặc ngày ngậm 5-7 lần ô mai me. Chữa ho, làm ấm bụng, kích thích tiêu hóaNgậm ô mai me vài lần trong ngày. Cách làm ô mai me: Quả me xanh đem cạo vỏ ngoài, rửa sạch, để ráo nước, giã nát với gừng tươi cho thật nhuyễn, loại bỏ xơ. Thêm đường đủ ngọt. Đun nhỏ lửa, đảo đều cho bay bớt nước. Trộn với bột cam thảo vừa đủ khô, rồi đóng khuôn làm thành dạng ô mai. Bài thuốc này vừa đơn giản mà lại hiệu quả. Trị chứng hay chảy máu chân răng3-5g thịt từ quả me chín pha với một chén nước ấm uống trong ngày, uống vào buổi sáng sau bữa ăn. Dùng liên tục trong 7 ngày. Hoặc 20g quả xanh, nạo bỏ vỏ, đun với hai bát nước còn một bát, chia uống hai lần trong ngày, khi uống có thể cho thêm ít đường hoặc mật ong. Uống từ 5-7 ngày. Giải nhiệt ngày hè20g thịt quả me chín pha với 200ml nước, khi pha cho thêm ít đường, khuấy đều, uống hàng ngày. Cách làm này rất đơn giản mà hiệu quả trong những ngày hè nóng bức. Chữa sốt do nắng nóng15g quả me xanh đã nạo vỏ, đem đun khoảng 1 bát nước, khi sôi dầm nát quả me, sau đó bỏ vỏ và hạt, chắt lấy nước, khi uống pha thêm mật ong. Bài thuốc này, giúp cơ thể hạ nhiệt nhanh chóng, người bệnh cảm thấy thèm ăn. Giúp giảm đau nhức xương khớp100g quả me xanh, đem đun với nước, khi chín vớt ra dầm nát lấy phần thịt (bỏ vỏ và hạt), để nguội trộn với muối đã giã nhỏ thoa đều lên chỗ xương khớp đau nhức, nên thoa vào trước các giấc ngủ trưa và tối. Mỗi liệu trình trong 7 ngày. (st)