Nắng Sài Gòn – Nắng viễn phương

Bác sĩ Nguyễn Ý-Đức

“Nắng tháng Tám, rám trái bưởi.”

(Kinh nghiệm dân gian)

Viễn cư, chẳng nghe tiếng Cuốc quê hương mà sao Hè cũng nóng:

“Cái nóng nung người, nóng nóng ghê”.

(Quốc Văn Giáo Khoa Thư)

Mới đầu tháng 7, mà nắng nóng miền Tây Hoa Kỳ đã lên tới 44 độ C, gây hỏa hoạn cho cả ngàn mẫu đồng cỏ tại Arizona và tử vong của 19 nhân viên cứu hỏa. Tại Los Angeless, một lão nhân lìa đời vì sống trong căn nhà không có máy điều hòa không khí.

Tia nắng gắt cũng có thể gây tác dụng xấu cho lớp da nếu không được che chở, bảo vệ.

Với diện tích 17 thước vuông, da là bộ phận trải rộng lớn nhất của cơ thể. Về phương diện cấu tạo, da đã làm ngạc nhiên nhiều kiến trúc sư vì tính cách bền bỉ, nhạy cảm, đàn hồi mà Thượng đế đã tạo cho da. Lại còn những chức năng quan trọng mà da chịu trách nhiệm để bảo vệ cơ thể. Nào là rào cản chống lại sự xâm nhập của vi sinh vật gây bệnh, hóa chất độc hại. Nào là điều hòa thân nhiệt trước những thay đổi phũ phàng của thời tiết nóng lạnh. Lại còn mang khỏi cơ thể, qua mồ hôi, những chất phế thải trong người. Cũng như mang cảm giác mềm mát cho bàn tay người tình mơn trớn, nâng niu.

Nhưng da cũng chịu chung số phận hóa già của các bộ phận trong cơ thể, cũng dễ dàng hư hao trước rủi ro của không gian và thời gian. Da khô nhăn nheo với tuổi đời chồng chất. Da ban đỏ, ung thư, cháy xém dưới tia nắng mặt trời.

Nhìn qua lăng kính, tia nắng mặt trời có bảy màu hòa hợp: tím, chàm, da cam, xanh dương, xanh lục, vàng và đỏ. Đó là những tia tương đối lành mà mắt thường có thể nhìn thấy. Nhưng cái tia tử ngoại, cực tím mà ta không nhìn thấy mới là đáng ngại, mới là rủi ro làm da khô, da ngứa, ung thư da.

– Cực tím A chui sâu vào da, tiêu hủy sự đàn hồi, khiến cho da sớm nhăn già và cũng là rủi ro của ung thư;

– Cực tím B giảm khả năng bảo vệ cháy nắng và là thủ phạm chính của ung thư da.

– Cực tím C là nguy cơ tử vong cho cho mọi sinh vật, từ cỏ cây cho tới động vật.

Nói vậy chẳng lẽ nắng chỉ mang tới rủi ro hay sao?!

Ánh nắng rất cần cho sự sinh tồn của mọi sinh vật. Không có nắng làm sao có sự quang hợp để biến khí carbon và nước thành thực phẩm nuôi thảo mộc. Mà không có thảo mộc thì con người và súc vật lại khốn đốn, thiếu thức ăn.

Ánh nắng cũng cần cho sức khỏe thể xác và tinh thần nữa chứ. Thường xuyên âm u là ta dễ rơi vào tình trạng trầm cảm, mất ngủ, rối loạn chuyển biến dưỡng chất cũng như sản xuất kích thích tố trong cơ thể. Cho nên mới có “Nỗi buồn Mùa Đông” -Winter Blue, của cư dân các vùng hiếm nắng.

Mà không có nắng Mai thì sao có:

“Nắng vàng giỡn trên má,

Cô mơ tình nhân hôn”

(Nắng mai –Thanh Tịnh)

Và:

“Nắng lên nửa bãi chiều rồi…” để cho Huy Cận “Ru em sẵn tiếng thùy dương đôi bờ” (Ngậm ngùi)

Nhưng, chỉ năm mười phút, vài giờ thì không sao, chứ nhiều ngày nhiều tháng ở dưới nắng chang chang, không áo quần che chắn thì cũng có nhiều vấn đề lắm đấy.

Ung thư da là vấn đề đáng ngại hơn cả

Hằng năm, số người bị ung thư da gia tăng. Theo Viện Da Liễu Hoa Kỳ, tỷ lệ ung thư da vào thập niên 1930 là 1/1500; tới thập niên 1980 con số nhích lên 1/250. Hiện nay, có thể là 1/70. Vì môi trường càng ngày càng xấu, khí quyển càng mất chất bảo vệ ozone trước tia tử ngoại của nắng…

Nguy cơ ung thư tăng theo với số tuổi của con người, nhất là từ 50 tới 70 tuổi. Cứ một trong ba người Mỹ trên 65 tuổi thì ít nhất cũng bị ung thư da một lần trong suốt cuộc đời. Vùng mặt và đầu là nơi màu mỡ cho ung thư tàn phá.

Tùy theo chủng tộc, giống tính, cũng như địa dư mà ung thư nhiều ít. Nam giới dễ ung thư hơn các bà các cô. Có lẽ các ông mình trần, phơi nắng cắt cỏ, bón cây hơi nhiều, để cho vườn nàng đẹp. Da màu ít hơn da trắng vì họ có nhiều tế bào sắc tố che chở. Dân mắt xanh, tóc đỏ, người sống gần xích đạo, ở trên cao độ cũng dễ bị ung thư.

Chín mươi phần trăm trường hợp ung thư da là do chất độc hại ảnh hưởng vào da. Nhất là tia tử ngoại của ánh nắng mặt trời.

Bảo vệ da, tránh ung thư vì nắng gắt cũng dễ thôi

Ta cứ mặc quần áo trùm kín như mấy trự Trung Đông Ả Rập là xong. Lại mang thêm chiếc mạng phủ mặt của kiều nữ Taliban, là tha hồ ra nắng.

Nhưng, hãy coi chừng. Mấy ngài an ninh phi trường là hay nghi ngờ, hỏi thăm lắm đấy ạ. Có giấu khí cụ trong quần không? Có cài chất nổ trong áo ngực. Xin vào phòng kín. Thoát y. Kiểm soát nắn sờ. Đôi giày tây mà còn phải tháo ra, đi chân không qua máy rà kim khí cơ mà. Rõ rắc rối.

Sao ta chẳng theo những nàng mặt phấn da hồng Sài Gòn, Hà Nội. Lái Honda Dream, quần áo thùng thình gió bay, bao tay lụa cao tới nách, mạng nhung che mặt, nghiêng nghiêng vành nón rộng. Để bảo vệ nền da ngà ngọc. Thêm cặp kính râm thời trang nữa thì tha hồ mà liếc dọc nhìn ngang.

Rồi gửi xe, ta vào mỹ viện, lựa vài chai kem chống nắng. Để thoa ngăn ngừa tia tử ngoại phá hủy gen DNA và khả năng miễn nhiễm của da.

Bôi trên da, mỹ phẩm có công dụng phản chiếu tia nắng, nhất là các loại có 30 Yếu Tố Bảo Vệ (Sun Protection Factor -SPF) trở lên. Độ càng cao thì sự bảo vệ càng lâu. Phơi nắng càng nhiều thì cứ vài giờ nên thoa lại, nhất là khi đổ mồ hôi. Cũng là cơ hội tốt cho những người tình xích lại, gần nhau.

Các mỹ phẩm chống nắng thường thường rất an toàn, nhưng khi dùng thì có đôi điều nên để ý:

– Trẻ em từ 6 tháng trở lên đều có thể thoa kem chống nắng; dùng loại hơi đục hoặc kem hơn là dung dịch trong suốt;

– Trước khi thoa, thử một chút kem trên mu bàn tay coi xem có bị dị ứng, đỏ da hay không. Mỗi nhà bào chế dùng các gia phụ khác nhau;

– Thoa mỹ phẩm lên toàn thân, trừ vùng da quanh mắt;

– Thoa từ 15-30 phút trước khi phơi nắng để chất chống tia tử ngoại thấm vào da;

– Lựa mỹ phẩm không tan trong nước nếu đi bơi lội;

– Tham khảo bác sĩ nếu trẻ em bị mụn trứng cá, để coi dùng kem nào không làm bệnh tăng lên.

Rồi an toàn tắm biển, phơi da…

Biết bao giờ có nhân hòa để trở về với nắng Hè quê hương.

Mà trèo me hái sấu Hàm Long;

Mà trộm ổi, tắm sông Nghi Tàm, Quảng Bá.

Hoặc nhớ lại những năm 55-57. Theo thầy trẻ Nguyên Sa, mới ở Pháp về, lang thang chợ Thái Bình, Cống Quỳnh-Phạm Ngũ Lão. Đi trong nắng… mà không cần nón mũ. Vì:

“Nắng Sài Gòn anh đi mà chợt mát;

Bởi vì em mặc áo lụa Hà Đông”.

(Nguyên Sa)

Ôi! Hà Đông. Chùa Trầm. Động Nhũ.

Một thời đã qua… Biết bao nhiêu là kỷ niệm…

…Và có người thấm lệ, nhìn xa…

Bác sĩ Nguyễn Ý-Đức