Thursday, May 11, 2017

MẤY VẨN THƠ ĐỖ TRUNG QUÂN



Đỗ Trung QuânĐỗ Trung Quân sinh ngày 19 tháng 1 năm 1955 tại Sài Gòn. Theo bài phỏng vấn trên báo Vietnam News giữa năm 2005 thì trong khai sinh của ông không có tên cha. Ông được mẹ là bà Đỗ Thị Hảo nuôi lớn đến năm 15 tuổi thì mẹ mất. Ông tiếp tục mưu sinh và sau khi tốt nghiệp Tú tài, ông vào học tại Đại học Vạn Hạnh. Năm 1976, ông tham gia phong trào Thanh niên xung phong và bắt đầu sáng tác. Một số bài thơ do ông sáng tác trở thành nổi tiếng như Hương tràm (1978).
Một số bài thơ phổ nhạc được nhiều người biết đến như:
  • Hương tràm (1978), Vũ Hoàng phổ nhạc
  • Bài học đầu cho con (1986), Giáp Văn Thạch phổ nhạc thành bài Quê hương
  • Chút tình đầu (1984), Vũ Hoàng phổ nhạc thành bài Phượng hồng (1988)
  • Khúc mưa, Phú Quang phổ nhạc
  • Những tập thơ đã xuất bản:
  • Cỏ hoa cần gặp (1991)
  • Chân mây cuối trời (in chung cùng Hoàng Ngọc Biên, 2003)


  • CHÚT TÌNH ĐẦU
    Những chiếc giỏ xe chở đầy hoa phượng
    Em chở mùa hè của tôi đi đâu?
    Chùm phượng vỹ em cầm là tuổi tôi mười tám
    Thuở chẳng ai hay thầm lặng - mối tình đầu.

    Mối tình đầu của tôi có gì?
    Chỉ một cơn mưa bay ngoài cửa lớp
    Là áo người trắng cả giấc ngủ mê
    Là bài thơ cứ còn hoài trong cặp
    Giữa giờ chơi mang đến lại mang về.

    Mối tình đầu của tôi là anh chàng tội nghiệp
    Mùa hạ leo cổng trường khắc nỗi nhớ lên cây
    Người con gái mùa sau biết có còn gặp lại
    Ngày khai trường áo lụa gió thu bay...

    Mối tình đầu của tôi có gì?
    Chỉ một cây đàn nhỏ
    Rất vu vơ nhờ bài hát nói giùm
    Ai cũng hiểu - Chỉ một người không hiểu
    Nên có một gã khờ ngọng ngịu mãi ...
    Thành câm.

    Những chiếc giỏ xe trưa nay chở đầy hoa phượng
    Em hái mùa hè trên cây
    Chở kỷ niệm về nhà
    Em chở mùa hè đi qua, còn tôi đứng lại
    Nhớ ngẩn người tà áo lụa nào xa.

    ***
    TRẮNG
    Mẹ ta tro bụi trên sông
    xuôi bèo hoa nẻo hư không mẹ về
    hiếu hoa trắng rợn bốn bề
    trần gian thêm một kẻ về mồ côi.
    Từ đây chỗ mẹ ta ngồi,
    mây như tóc trắng rối bời mây qua.

    ***
    CÓ MỘT CHIỀU THÁNG NĂM
    “Thầy có nhớ con không...?”
    Tôi giật mình nhận ra người đàn ông áo quần nhếch nhác
    người đàn ông gầy gò ngồi sau tủ thuốc ven đường.
     “Thầy còn nhớ con không...?”
    Câu lặp lại rụt rè rơi vào im lặng
    hoa phượng tháng Năm rơi đầy vỉa hè
    rụng xuống trên vai người thầy học cũ
    “không... xin lỗi.. ông lầm...
    Tôi chưa từng dạy học
    Xin thối lại ông tiền thuốc... cám ơn!”
    Cuộc sống cho ta nhiều quên, nhớ, vui, buồn
    Thầy học cũ mười năm không lầm được
    Thầy học cũ ngồi kia giấu mình sau tủ thuốc
    giấu mình sau hoa phượng rụng buồn tênh.
    Con biết nói gì hơn, đứa học trò tôn sư
    người Thầy cũ lại chối từ kỷ niệm,
    chối từ những bài giảng dạy con người đứng thẳng,
    biết yêu anh em - đất nước - xóm giềng.
    Đứa học trò vào đời với trăm nghìn giông bão,
    Bài học ngày xưa vẫn nhớ mãi không quên.
    Bên hè phố im lìm,
    vành nón sụp che mắt nhìn mỏi mệt.
    Câu phủ nhận phải vì câu áo rách
    trước đứa học trò quần áo bảnh bao?
    Tôi ngẩn ngơ đi giữa phố xá ồn ào,
    những đứa trẻ con tan trường đuổi nhau trên phố.
    Mười năm nữa đứa nào trong số đó,
    sẽ gặp thầy mình như tôi gặp hôm nay?


    ***
    THỈNH THOẢNG
    Đôi khi bỗng nhớ một chốn nào
    mỗi ngày mỏi cổ ngó lêu nghêu cao ốc
    mỗi buổi ra đường toé đom đóm mắt
    thì ta lại nhớ một chốn nào
    có gì mềm như lá ở trên cao
    thỉnh thoảng chợt nhớ chốn nào đấy
    khi ngán chật chội nhà hàng, đèn karaoke xanh đỏ
    ngán phòng lạnh quen ngồi
    ngại nắng, sợ gió
    trắng bệch người
    nhợt nhạt màu
    thì ta lại nhớ chốn nào đây
    đêm dịu dàng
    mong mỏng...
    hương ngâu...
    Đôi khi chợt nhớ chốn nào đấy
    khi ngán mini jupe, ngán áo thun hở rốn,
    ngán hoa giả Thái Lan
    ngán mệt ngoài Bar, Pub...
    thì ta mang máng nhớ
    hình như....
    Có cô áo nâu đội sen nụ lên chùa
    (thời thiếu nữ mẹ ta cũng đội sen lên chùa)
    nắng mật ong vàng theo guốc mộc thời xưa
    thỉnh thoảng chợt nhớ chốn nào đấy
    mệt mỏi văn minh chút Tây, chút Tàu
    ngán ngẫm món canh chua đông lạnh siêu thị
    thì nhờ vu vơ
    nhành húng láng tím nâu....
    đôi khi chợt nhớ chốn nào đấy
    nhớ mơ hồ như chẳng nhớ ai
    như khi ta lên hương
    xây nhà, sơn cửa
    bỗng run tay màu rêu phố u hoài...

    ***
    QUÊ HƯƠNG
    Bài học đầu cho con

    Quê hương là gì hở mẹ
    Mà cô giáo dạy phải yêu
    Quê hương là gì hở mẹ
    Ai đi xa cũng nhớ nhiều

    Quê hương là chùm khế ngọt
    Cho con trèo hái mỗi ngày
    Quê hương là đường đi học
    Con về rợp bướm vàng bay

    Quê hương là con diều biếc
    Tuổi thơ con thả trên đồng
    Quê hương là con đò nhỏ
    Êm đềm khua nước ven sông

    Quê hương là cầu tre nhỏ
    Mẹ về nón lá nghiêng che
    Là hương hoa đồng cỏ nội
    Bay trong giấc ngủ đêm hè

    Quê hương là vòng tay ấm
    Con nằm ngủ giữa mưa đêm
    Quê hương là đêm trăng tỏ
    Hoa cau rụng trắng ngoài thềm

    Quê hương là vàng hoa bí
    Là hồng tím giậu mồng tơi
    Là đỏ đôi bờ dâm bụt
    Màu hoa sen trắng tinh khôi

    Quê hương mỗi người chỉ một
    Như là chỉ một mẹ thôi
    Quê hương nếu ai không nhớ...
    Sẽ không lớn nổi thành người.

    ***
    TƯỞNG TƯỢNG
    Hãy tưởng tượng...
    sớm mai thức dậy chỉ còn lại một mình
    những thân quen chẳng còn ai cả
    chùm hoa mua về không cho ai
    nằm buồn thiu trong túi áo.
    Hãy tưởng tượng...
    chiều cuối năm chỉ có một mình
    cùng lá rụng
    con đường hun hút buồn tênh
    nghe bài hát quen không có ai để nhìn nhau gật đầu
    ly cà phê lơ đãng
    quên bỏ đường
    cái đắng không ở trên môi
    cái đắng trong nỗi niềm không bày tỏ được.
    Hãy tưởng tượng...
    chân quen nỗi buồn về thăm
    ngõ quen chỉ còn là ngõ cũ
    núm chuông nhỏ ngủ yên trên cửa
    không còn dấu tay người.
    Hãy tưởng tượng…
    một ngày ngước mặt nhìn trời gặp một chuyến bay
    những chuyến bay chở sự sum họp của người này
    nhưng chia ly của người khác
    lòng không dưng sợ hãi cả bầu trời.
    Hãy tưởng tượng...
    chiếc ghế quen ngồi
    căn phòng quen đến
    có một ngày người quen thôi đến
    bụi thời gian thầm lặng hơn cả nỗi lặng thầm.
    Hãy tưởng tượng…
    đi thôi, ngày đã cuối năm
    trời đã cuối năm
    gió đã cuối năm
    ngõ đã chớm mùa xuân
    giậu đã chớm vàng hoa cúc.
    Hãy tưởng tượng
    đi thôi, thời gian đã hết
    em sẽ thấy niềm vui của anh
    niềm vui có thể làm ta hét lên
    có thể làm khóc được
    khi mở mắt ra- mọi điều tưởng tượng
    tất cả đều chỉ là tưởng tượng
    thế thôi…

    ***
    MÀU TẾT
    Chuyến xe cuối cùng đã ra đi,
    ngoài phố lá me rắc cốm.
    Chàng áo xanh Tư Mã không quê nhà
    chưa gió rét mà linh hồn đau ốm
    giàn thiên lý nở quên...
    giàn thiên lý rụng quên...
    Chẳng nhuộm áo chàng như năm trước
    chàng Tư Mã áo xanh nát nhàu
    chàng nằm ốm trong màu hoa đào.
    Chuyến xe cuối cùng đã ra đi,
    những quê nhà ai đang gần lại.
    Chiều cuối năm một người ngồi chơi
    hát lên màu khói nhớ
    từ vết thương chàng
    nở lặng lẽ nụ hoa đào nho nhỏ
    nở rất khẽ một màu Tết đỏ.

    ***
    CÓ MỘT NGÀY TRONG NGĂN SÁCH CŨ
    Có một chiều như thế trong đời,
    trên vai tôi nàng khóc.
    Có một chiều mưa của khắp thế gian,
    lặng trong một giọt nước mắt.
    Có một chiều như thế trong đời,
    muối của mọi đại dương trên lưỡi tôi… khô đắng.
    Có một chiều như thế
    mọi màu tím của hoàng hôn
    tím như không thể tím hơn được nữa,
    run rẩy… chùm hoa nhỏ… tay nàng
    Có một ngày cộng tất cả ly tan
    thành lặng im thảng thốt.
    Có một chiều trong ngăn sách cũ
    tình cờ… còn nguyên vẹn một điều gì…đã mất

    ***
    THƠ CHƯA ĐỀ TỰA SỐ 1
    Đã mưa rồi đó
    những chiều mưa rửa sạch mái ngói
    dù muộn - cũng đã trở về
    dù tầm tã - cũng đã trở về.
    Còn em thì ra đi
    bỏ lại nụ hồng khô lãng quên
    trong ngăn kéo
    đã mưa rồi đó
    những chiều anh không về nhà
    cơn mưa dẫn đi đâu
    trên những con đường anh không rõ
    cơn mưa dẫn về đâu
    một ngôi nhà khép cửa
    dù muộn - mưa cũng trở về
    em không làm mưa
    nên mất hút

    ***
    THƠ CHƯA ĐỀ TỰA SỐ 2
    Thỉnh thoảng cuộc đời không đáng yêu,
    tôi ném thơ tôi vào lửa,
    vo viên dưới chân bàn.
    Ấy là khi một người đi lấy chồng
    ấy là khi ra đường gặp một thằng đốn mạt.
    Thơ không cứu nổi nỗi buồn,
    hãy quên tôi đi,
    sao em lại tin tôi
    cả anh nữa - người bạn.
    Tôi không phải nắng,
    không làm ra bình minh
    sao em lại tin tôi là chim hót.
    Thỉnh thoảng cuộc đời không đẹp
    chỗ của thơ tôi là lửa bếp
    chỗ của thơ tôi là chấm hết.

    ***
    THƠ CHƯA ĐỀ TỰA SỐ 3
    Ta về chơi với trẻ con thôi
    ta cầm tay bé như cầm cỏ
    tiếng cười mang nắng lụa ra phơi
    phờ phạc ta một ngày hôm qua
    những lời mật ngọt những phù hoa
    ta theo trẻ nhỏ lên trời hái
    một nghìn hạt sáng mưa sao sa
    mệt nhoài ta rồi người lớn ơi
    ta về chơi với trẻ con thôi
    trẻ con pha rượu bằng hoa rụng
    rượu uống say mà không mềm môi.

    ***
    THƠ CHƯA ĐỀ TỰA SỐ 4
    Nơi ấy, trên triền dốc cao
    nhìn xuống hồ, đồi và thung lũng.
    Chị tôi, đếm những mùa lá phong
    những mùa chim thiên di
    để lại dấu chân trên rãnh mắt.
    Nơi ấy, sương núi đi qua tóc chị
    nỗi muộn phiền đi qua vầng trán chị
    sự tần tảo đi qua cuộc đời chị.
    Khi sơn cúc lấm tấm vàng,
    chị ngồi nhớ một phiên chợ tết
    sên mứt xa rồi
    cúc quỳ xa rồi
    lá dong xanh không còn thơm tay chị
    sợi lạt bán không còn đứt tay chị
    chỉ còn một nụ cười buồn.
    Mặc kệ tuyết,
    mặc kệ những giờ part-time
    mặc kệ những dáng xinh lấp lánh dây kim tuyến
    chị búi lại tóc dài.
    Ngày ngày,
    vẫn khói lên từ những bữa cơm Đông Phương
    Đi qua mùa thu
    đi qua mùa đông
    đi qua sáu mùa sơn cúc.
    Nhìn núi nhớ quê nhà
    tôi nhìn quê nhà, nhớ người
    nhớ mái tóc lệch bay nghiêng
    nhấp nhô một gọng kính vàng trên sóng mũị..

     
    ***
    THƠ TRONG CÔNG VIÊN
    Vốn tính hay quên và thường đến muộn
    chỗ đã có người ngồi
    chẳng sao
    thì ta ngồi xuống cỏ
    cũng vui thôi.
    Thỉnh thoảng ta cũng có một chỗ
    ngồi chưa lâu lại lơ đãng đứng lên,
    kẻ chiếm chỗ cười nhăn nhở.
    Chẳng sao,
    ta lại ngồi với cỏ xanh nghe cỏ thở
    cỏ êm ái đôi khi tặng thêm nhành hoa dại
    một tiếng dế gáy non
    một chiếc lá vàng.
    Nhờ trời! Tính hay quên và thường đến muộn
    ta có một chỗ ngồi bình an.

    ***
    QUÁN MƯA
    1.
    Giã từ một cơn mơ đẹp
    giọt sương trên mắt Hương
    gương mặt nghiêm trang mà trẻ ranh của Yên
    Huyền bụ bẫm
    Thủy hồn nhiên
    2.
    Giã từ và chiêm ngưỡng
    vẻ đẹp thiếu phụ của Nga
    tâm hồn đất phương Nam của Diệu
    sự ồn ào của Khanh
    vẻ trầm tư của Chánh
    gương mặt hài hước, buồn phiền của San
    màu nâu biển của Loan
    Tôi đi...

    3.
    Gã Di-gan tuổi bốn ba
    vui vẻ và muộn phiền
    yêu đủ thứ
    trừ yêu chính mình.


    4.
    Giã từ một cơn mơ đẹp
    bây giờ tôi lầm lũi
    với nỗi cô đơn thắp đỏ đầu điếu thuốc của mình
    Tôi - gã Di-gan không Đông Âu, không Phi Châu, không Do Thái -
    chưa từng ra khỏi biên giới bản đồ.
    Mang những tên người trong ba lô
    để gọi tên
    để sống và để chết.

    5.
    Bao giờ Hương lấy chồng
    nhớ cho tôi một dòng tin nhắn
    bao giờ Diệu thật sự hạnh phúc(!?)
    nhớ gọi cho tôi hay
    bao giờ Chánh cưới được niềm vui
    đừng quên tôi nhé
    và Khanh nữa
    đừng để đá sỏi làm hoang khu vườn của mình
    những nốt nhạc xanh gieo xuống
    đang mọc thành cây
    và Yên - rất gầy
    giữ giùm tôi mùi hoa sữa

    6.
    Trên đường phía hoàng hôn tím đỏ
    tôi sẽ quên nỗi ngậm ngùi
    trên đường phía chân trời tím đỏ
    Tôi nhẹ nhàng mây trôi…

    ***
    HOA NGỌC
    Vườn đã hoang rồi hoa trắng ạ
    anh đã quên như chưa nhớ bao giờ
    hai đứa trẻ ngày xưa đã chết
    còn lại một người râu tóc lơ phơ
    đừng giữ mãi chùm hoa trắng ấy
    trắng giờ đây lên màu tóc ta rồi
    hoa đã chết sao hồn còn khắc khoải
    vẫn nhờ một người không đáng nhớ, em ơi
    anh ra đi một lần, biền biệt...
    vô tâm hơn một kẻ vô tình
    hoa trắng ạ ngờ đâu em hoá ngọc
    bao nhiêu năm tự le lói một mình

    ***
    HUỆ
    Mãi đến mười năm anh mới nhận ra mình đã mất
    ngôi nhà có khung cửa tối
    và ngã tư mưa bay mù trời những chiều về muộn
    em ướt như con chim sẻ lông xù
    lạnh run, cuống quýt nhấn chuông gọi cửa
    mãi đến mười năm tất cả những câu chuyện khôi hài ở đó
    (nhiều bắng vô số mẩu vụn thuốc lá vất trên thềm)
    mới thật sự hiện ra gương mặt phiền muộn
    của một tình yêu muộn như này kịp hết
    và ban mai chưa bắt đầu
    mãi đến mười năm anh đi qua bao nhiêu đường phố
    (Sài Gòn nhỏ bằng bàn tay)
    anh mới tin đại dương có thật
    đường chim bay có thật
    trừ nước mắt tầm tã trên vai anh ngày ấy
    không thật chút nào
    phải mất đến mười năm anh mới biết
    một nụ hôn dễ làm sao
    mà không thể
    mất đến mười năm anh mới thật sự tin rằng
    ta có một tình yêu như hoa huệ
    trắng tận khi
    úa tàn

     


    CỎ HOA CẦN GẶP
    Có thể chấm dứt được rổi những nụ cười giễu cợt
    Rằng những ai nói về cỏ hoa là những kẻ
    không chạm hai chân trên mặt đất này
    Anh vẫn đến thăm em bằng bước chân có thật
    Vẫn không quên chùm hoa cúc cầm tay...
    Anh không dửng dưng trước hạt gạo khó khăn ngày hai bữa
    Anh không quên những vất vả đời thường
    Anh biết rõ những giọt nước mắt em đôi khi thành chất độc
    Nhỏ xuống lòng mình loang lỗ vết thương
    Nhưng anh vẫn cần nói cùng em về hoa cỏ
    Về những vòm me không ai có thể đốn mất của mình
    Về những chiếc chuổng bổ câu màu hổng trên mái ngói
    Về tím đỏ ráng chiều,
    Về vạt nắng bình minh...
    Dẫu hoa đã từ lâu không có mặt trên những bàn ăn đạm bạc.
    Dẫu bóng mát vòm me chưa che tròn lưng
    những đứa trẻ con lượm rác ven đường.
    Dẫu đã xuất hiện quá nhiều kẻ vác súng săn
    tìm bầy chim thành phố.
    Và có người lạnh nhạt nhìn nhau nhân danh áo cơm
    Thì những kẻ mơ mộng còn rất cần đấy chứ
    Anh sợ vật giá leo thang nhưng cũng lo vầng trăng
    không mọc nữa đêm rằm
    Hay sợ trăng đã mọc rổi mà đầu anh vẫn cúi
    Bởi trái tim mình đã thành đá tảng rêu phong
    Nên anh vẫn muốn nói cùng em về hoa cỏ
    Ta xanh xao - nhưng hãy rất con người
    Ta phẫn nộ - nhưng chớ thành trái độc
    Ai vấp ngã ven đường, không một giọt lệ rơi
    Không một giọt lệ rơi vì mắt nhìn ráo hoảnh
    Vì mắt đã lạnh tanh những dung tục đời thường
    Nên anh cứ muốn nói hoài về hoa cỏ
    Để còn biết giật mình khi chạm một làn hương


     
    NĂM BỐN MƯƠI BỐN
    tàu chuối xanh non
    mở cho ta cánh buổm
    góc sân thì quá hẹp
    chiếc võng gai gọi sóng
    con thuyền mắc cạn còn đâu
    lòng giếng rêu đất lấp
    một hôm hoa khế rụng buổn rầu
    đêm qua có gió về đập cửa
    buổm xanh lá chuối tả tơi
    thì mang hết gió lên thuyền võng
    cười khan mà hát giọng sao trời


    VỌNG ÂM
    Gã bạn thân đi xa
    Người bạn gái ở nhà đau ốm
    Lũ bạn quen ồn ào như quạ
    Vắng bặt áo cơm
    Còn ta nằm không
    Đưa võng ngó trời
    Đôi khi không buồn không vui
    Không nhớ ai, không giận ai
    Chỉ thấy sống là khó
    Sống tử tế
    Càng khó
    Thì làm một việc gì đó
    Sơn lại chiếc ghế cũ
    Phủ màu lên kiêu hãnh xưa
    Trèo lên mái nhà sửa ngói
    Và cởi truồng tắm mưa
    Thấy mình hết trẻ - chưa già
    Chưa khoái chim hoa lá kiểng
    Còn thấy mình vọng âm tiếng biển
    Đôi khi sóng tràn cơn mơ
    Sáng ra muốn khóc
    Mà đôi mắt ráo khô
    Gã bạn thân đi xa chưa về
    Người bạn gái đã qua cơn đau ốm
    Chiếc ghế đã sơn xong
    Mái nhà đã sửa
    Thì làm một việc gì đó
    Thì làm một việc gì nữa
    Ta tự dặn ta
    Đời chưa nguôi củi lửa
    Những bài thơ trên được lấy từ:
    THƯ VIỆN THƠ VĂN ĐẤT VIỆT

    No comments:

    Post a Comment