Y HỌC : GÃI NGỨA

Hiện tượng ngứa da có thể coi như là một hiện tượng giống như đau nhức hay đói, no1 thể hiện ở tất cả mọi sinh vật biết đứng, biết đi từ chó mèo, chim muông , gia súc, gia cầm và dĩ nhiên cả loài người.

Ngứa da thường hay xảy ra khi da bị khô và tróc khiến làm cho các sợi giây thần kinh ( nerve endings ) bị kích thích và làm cho ngứa. Vì thế phần lớn các trường hợp ngứa da thường hày xảy ra vào mùa Đông khi da bị khô và nứt nẻ làm cho ngứa.

Bình thường thì da bị khô và làm cho ngứa không có gì nguy hiểm và chỉ có những trường hợp nặng, kinh niên kéo dài làm cho bệnh nhân bị khó chịu và ảnh hưởng lên tâm lý nhất là những trường hợp mà các vết mần đỏ lan rộng đi cả người như trong trường hợp bệnh psoriasis tức bệnh vảy nến vì các vết ở da trông giống như các vảy nến.

Phần lớn các chỗ bị ngứa thường hay xảy ra ở hai chân dưới , bụng dưới , bao dịch hoàn ( scrotum ) và cánh tay. Các cơn ngứa thường xảy ra sau  khi tắm nước nóng, ngâm mình dưới nước quá lâu. Hiện tượng ngứa da , khô da ( xerosis ) thường hay xảy ra vào mùa Đông là làm cho người bị ngứa hay gãi làm cho da bị trầy vảy rồi bị nhiễm trùng khiến lại càng ngứa và lại càng gãi tạo nên một cái vòng luẩn quẩn khó trị. Mỗi khi gãi ngứa thì cảm thấy khoan khoái dễ chịu như đại văn hào Lâm ngữ Đường đã từng viết là “ sung sướng thay sau khi qua được một cơn gãi ngứa..” ( Importance of living )..

Những nguyên nhân làm cho ngứa thường là do 1/ Thời tiết vào mùa Đông khi độ ẩm giảm nặng vì máy sưởi trung ương ( central heating ) khiến làm cho da bị khô nứt cùng một lúc nhiệt độ trong nhà lên cao. Tất cả những máy sưởi và lò sưởi ở Mỹ đều làm cho da bị khô và gây nên ngứa vì thể cần phải có những biện pháp cấp thời mỗi khi máy sưởi bắt đầu chạy vào đầu mùa Đông như dùng máy humidifier, nhất là ở trong phòng ngủ.

Có thể hạ nhiệt độ ở máy thermostat trong nhà vào ban đêm xuống còn khoảng 60, 62 độ F và dùng kèm máy sưởi cá nhân bằng điện thì cũng có thể làm cho độ ẩm không bị xuống thấp và tránh cho da bị ngứa vì tróc vảy.

Nên tránh tắm nước nóng quá lâu vì làm cho các lớp mỡ bảo vệ da bị hủy hoại hoặc chỉ nên tắm vài ngày một lần thay vì mỗi ngày. Không nên bơi lội quá lâu tại những hồ tắm cho nước chlorinated vì làm hư các lớp mỡ ở da.

Những loại xà phòng hay shampoo..thông thường cũng làm cho các lớp da bị khô và ngứa. Những loại xà phòng có them thuốc trụ sinh antibacterial và de odorant hay gây ngứa da nhất và không nên dùng.

Ánh nắng mặt trời cũng làm hư hỏng các lớp collagen bảo vệ da vì các tia UV  làm cho khô da và có khi gây ra ung thư da.

Bệnh vảy nến khá phổ biến ( psoriasis ) và cần phải được chữa trị lâu dài bởi Bác sĩ chuyên khoa dermatologist. Bệnh này có nhiều nguyên nhân chưa được khám phá và có ảnh hưởng tâm lý và gây ra stress nhưng hiện nay đang có nhiều khảo cứu mới về căn bệnh khó trị này thường hay xảy ra từng cơn làm cho bệnh nhân khó chịu, bực rọc và làm cho có nhiều mặc cảm về tâm lý.

Một vài trường hợp bệnh nội thương về nội tiết hoặc thận, thần kinh cũng có thể gây ra ngứa ngáy và cần được trị tận gốc.
Tất cả chúng ta ai cũng dễ bị ngứa da nhưng các người sống ở những vùng lạnh lẽo như Minnesota, New England, Trung Mỹ thì dễ bị hơn vì điều kiện khí hậu quá lạnh. Những người cao niên cũng hay bị ngứa và sau cùng nhưng người hay tắm nhiều lần và tắm lâu cũng dễ bị ngứa.

Nếu không được chữa trị sớm thì những chỗ bị ngứa có thể trở thành kinh niên gọi là atopic dermatitis hoặc eczema. Nặng hơn thì có thể bị nhiễm trùng ( cellulitis ) khiến làm cho các vi khuẩn xâm nhập vào bên trong các lớp da và tạo nên huyết nhiễm hết sức nguy hiểm nhất là ở những người có bệnh kinh niên như tiểu đường, hư thận, bệnh tim mạch.

Nói chung là mỗi khi các làn da bị nứt nẻ thì dễ bị nhiễm trùng, mưng mủ hết sức khó chữa. Một vài trường hợp nhiễm trùng ở da có thể tạo nên phản ứng gọi là ID reaction làm cho dị ứng lan đi khắp cả người cần phải được chữa trị bằng những loại thuốc mạnh như cortisone.
Chữa trị.

Phần lớn những trường hợp ngứa da thong thường có thể phòng ngừa và chữa trị dễ dàng bằng các loại thuốc OTC mua không cần toa.

Ngoài việc giữ độ ẩm cao bằng máy humidifier và giảm nhiệt độ thì nên dùng các loại thuốc moisturizers sau khi tắm hoặc ít nhất vài lần trong ngày, nên thoa khắp người. Những loại thuốc có pha thêm chất acid lactic hoặc urea có nhiều công hiệu vì chất urea 10 % như Amdolactin, Carniol 10 % làm cho các giây thần kinh không bị kích thích làm cho ngứa. Những loại moiturizẻr mạnh như Eucerin,Cetaphil, Neutrogena thường có công hiệu nhất những tùy theo mỗi người có những hiệu quả khác nhau. Nếu da khô thì sau khi tắm nên dùng các loại bathoil như Eucerin có thêm dàu omega 3 vì dàu bathoil giúp cho giữ lại nước ở dưới da không bị khô nẻ.

Không nên dùng nước tắm quá nóng mà chỉ vừa đủ ấm và không nên lâu quá 10 hay 15 phút vì làm cho da bị khô.
Nên tránh các loại xà phòng mạnh mà chỉ nên dùng những loại xa phòng có them dàu như Neutrogena, Dove. Nói chung là cần giữ cho da được mềm sau khi tắm đừng để cho da bị khô.

Ngay sau khi tắm thì dùng ngay các loại moisturizers thoa khắp người để giữ nước dưới da. Có thể thoa nhiều lần trong ngày nhất là trước khi đi ngủ.

Sau cùng là cần có một máy humidifier cá nhân thật tốt và có khả năng đo được độ ẩm ở mức tối ưu thì mới tránh được hiện tượng da bị khô.

Sau cùng nếu các biện pháp trên không có hiệu quả thì có thể dùng các loại thuốc OTC như hydrocortisone 1 % thuốc mỡ ( ointment ) có công hiệu hơn là các loại cream. Nếu cần những loại thuốc cortisone mạnh hơn như 2.5 % hoặc Triamcinolone thì cần phải có toa Bác sĩ.

Sau cùng nếu cơn ngứa quá lâu hoặc không bớt thì có khi phải dùng đến những loại thuốc cortisone uống như Medrol dose pak thì mới giảm bớt.

Mỗi khi bị ngứa thì .. ai cũng muốn gãi dù rằng gãi sẽ làm cho da bị nhiễm trùng và càng ngứa them đôi khi trong giấc ngủ cũng gãi một cách vô thức.

Vì thể nên đao găng cao su trước khi đi ngủ thì sẽ tránh được phần nào việc gãi ngứa vì như lời của Lâm ngữ Đường thì gãi ngứa là một trong những thú vui khó chừa bỏ của con người..
  
Tác giả Vũ Văn Dzi, md.
Trích dunglac.org